Stan prac legislacyjnych nad obywatelskim projektem ustawy znoszącej obowiązkowe szczepienia ochronne – opinie wobec projektu

Prace nad obywatelskim projektem ustawy dotyczącym zniesienia powszechnego obowiązku szczepień ochronnych, na rzecz dobrowolności szczepień, a pozostawienia obowiązku jedynie w sytuacjach szczególnych, nabierają rozpędu. Projektu nie odrzucono w pierwszym czytaniu, tylko skierowano go do pracy w komisjach sejmowych, co miało miejsce 04 października 2018 r.

Przebieg prac legislacyjnych można śledzić na stronie http://www.sejm.gov.pl – druk nr 2796. Będę się temu projektowi bacznie przyglądał i komentował na bieżąco, jak obiecałem.

Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych zwróciła się o odrzucenie projektu (stanowisko nr 22 Prezydium NRPiP z dnia 28 sierpnia 2018 r.). Projekt został oceniony w całości negatywnie.

Sąd Najwyższy nie zgłosił uwag do projektu.

Naczelna Rada Lekarska w całości negatywnie zaopiniowała procedowany projekt ustawy (stanowisko Nr 6/18/VIII NRL z dnia 31 sierpnia 2018 r.). NRL wskazała, że „według aktualnej wiedzy medycznej nie ma skuteczniejszej metody ochrony przed chorobami zakaźnymi niż poprzez szczepienia ochronne.”.

Ponownie negatywnie o projekcie Naczelna Rada Lekarska wypowiedziała się po zapoznaniu ze stanowiskiem Krajowego Konsultanta w dziedzinie zdrowia publicznego, którego zdaniem przyjęte w projekcie rozwiązania legislacyjne w zakresie szczepień ochronnych będą negatywnie oddziaływały na odporność całej populacji (stanowisko Prezydium NRL Nr 43/18/P-VIII z dnia 03 października 2018 r.).

Rada Ministrów także negatywnie zaopiniowała obywatelski projekt ustawy o zniesieniu obowiązkowych szczepień ochronnych (stanowisko z dnia 02 października 2018 r. wobec obywatelskiego projektu ustawy).

Najbardziej przyjazne obywatelskiemu projektowi ustawy było Biuro Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu (ocena skutków projektu z dnia 14 września 2018 r.). Biuro cały projekt uznało za „kontrowersyjny”. Postulowana zmiana w prawie mogłaby doprowadzić do zwiększenia liczby osób chorujących na choroby zakaźne oraz ryzyko wystąpienia epidemii. Zdaniem Biura „Według aktualnej wiedzy medycznej szczepienia ochronne są najskuteczniejszą ochroną przed chorobami zakaźnymi.”. Pozytywnie oceniono natomiast propozycje uszczegóławiające obowiązki lekarza przeprowadzającego badanie kwalifikacyjne przed szczepieniem oraz modyfikację zasad zgłaszania niepożądanego odczynu poszczepiennego poprzez dopuszczenie zgłoszenia osób zainteresowanych (nie tylko lekarza).

MÓJ KOMENTARZ:

Uważam, że losy projektu zostały praktycznie przesądzone. Projekt ustawy został oceniony negatywnie „co do zasady” przez wszystkie znaczące instytucje, chociaż liczę na dalszą merytoryczną dyskusję w jego sprawie.

Zastanawia mnie jedna rzecz. Żadna z instytucji oceniających projekt nie poruszyła tematu niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP) i ryzyka ich wystąpienia.

Ustawodawca – wprowadzając obowiązek szczepień ochronnych – „zabiera” nam w istocie prawo do odmowy poddania się szczepieniu. Zgoda na szczepienie udzielana jest natomiast „pod groźbą sankcji” (grzywny w celu przymuszenia). „Nie zgodzę się to będą mnie ścigać”. Każde szczepienie niesie przy tym ryzyko powikłań, niekiedy bardzo poważnych. Nie da się go uniknąć. Po prostu nie jest to możliwe. Takie są smutne fakty.

Coś mi tutaj nie gra!

Kto zatem poniesie odpowiedzialność za ewentualne negatywne skutki szczepienia?

W świetle obecnego orzecznictwa – najczęściej, stwierdzam z przykrością, osoba zaszczepiona. Ktoś jeszcze?

Wada produkcyjna szczepionki – producent?

Nieprawidłowe przechowywanie – placówka medyczna?

Błędna kalifikacja – lekarz i zatrudniająca go placówka medyczna?

A Skarb Państwa to niby nie!

A może jednak tak!

Ktoś przecież „wrzucił” na mnie obowiązek poddania się lub poddania swojego dziecka szczepieniu ochronnemu. Kto? Nie kto inny jak ustawodawca.

Uznaje się, że wyrażając zgodę na udzielenie świadczenia zdrowotnego pacjent przyjmuje na siebie ryzyko normalnych negatywnych następstw tego świadczenia (powikłanie, niepowodzenie medyczne przy prawidłowym przeprowadzeniu zabiegu). Warunkiem jest zgoda „świadoma” niczym nieskrępowanego pacjenta (swoboda dokonania wyboru jako przejaw autonomii jednostki).

Czy zatem w sytuacji, gdy pacjent nie ma prawnej możliwości dokonania wyboru, ponieważ wyboru dokonuje „za niego” ustawodawca wprowadzając obowiązek szczepień ochronnych, prawodawca (Skarb Państwa – Sejm) przejmuje na siebie ryzyko wystąpienia powikłań poszczepiennych, które w normalnych okolicznościach (nieskrępowanych przymusem i groźbą sankcji) przyjąłby na siebie pacjent?

Uważam, że tak właśnie powinno być.

Odpowiedzialność za ryzyko wystąpienia NOP powinien przejąć Skarb Państwa. Właściwą zasadą odpowiedzialności powinna być zasada „ryzyka” i domniemanie faktyczne istnienia „adekwatnego związku przyczynowo-skutkowego” przy zaistnieniu związku czasowego pomiędzy szczepieniem a wystąpieniem powikłania.

Nie wykluczam wypróbowania tej koncepcji w sporze sądowym, niemniej liczę się z tym, że sąd mógłby uznać, że do zastosowania tej koncepcji konieczna jest zmiana prawa.

Zdjęcie dzięki uprzejmości Myriams-Fotos / Pixabay.